چکیده:

پژوهش حاضر باهدف شناخت عوامل اجتماعی مؤثر بر رفتارهای وندالیستی نوجوانان انجام‌ خواهد گرفت. برای نیل به این هدف مبانی و چارچوب نظری متشکل از نظریه‌های روان‌شناختی, جامعه‌شناختی و  روان‌شناسی اجتماعی تدوین خواهد گردید و بر پایه آن فرضیاتی تنظیم خواهد شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه نوجوانان تشکیل خواهند داد. که برای پاسخ دهی و نتیجه گیری بهتر ، از دانش آموزان دوره دبیرستان استفاده خواهد شد که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای یک مرحله‌ای توأم با طبقه‌ای متناسب انتخاب‌شده و اطلاعات موردنیاز با استفاده از تکنیک پرسشنامه گردآوری‌ می شود.

ادبیات پیرامون پدیده وندالیسم حاوی مثال‌های بی‌شماری است و نشان می‌دهد که وندالیسم از قدمت تاریخی طولانی برخوردار است، جیمز وایز آغاز این پدیده را قدم گذاشتن انسان به باغ بهشت می‌داند. تخریب و نبش قبور فراعنه مصر جهت یافتن اشیاء گران‌بها و شعارهای به‌جامانده در خرابه‌های شهر پمپی در جنوب شرقی شهر ناپل شواهدی دال بر وندالیسم را نشان می‌دهد. وندالیسم یا تخریب عمومی، نمونه‌ای از کج‌روی و یکی از پیچیده‌ترین نمونه‌های رفتار انسانی است. در اغلب تعاریف ارائه‌شده در باب مفهوم وندالیسم در مباحث انحرافات و آسیب‌های اجتماعی، محققین و صاحب‌نظران از آن به‌عنوان رفتار معطوف به تخریب و خرابکاری اموال، تأسیسات و متعلقات عمومی نام‌برده‌اند.

وندالیسم یا تخریب اموال عمومی به‌عنوان عارضه‌ای جبران‌ناپذیر بر منابع و امکانات جوامع امروزی هرساله خسارات فراوانی را به سرمایه‌های ملی و عمومی وارد می‌سازد. به نظر می‌رسد قسمت عمده‌ای از این آسیب‌ها به‌وسیله دانش آموزان صورت می‌گیرد. به‌گونه‌ای که گاه از محیط آموزشی فراتر رفته به‌جز تخریب اموالی چون درودیوار و پنجره، میز و صندلی مدرسه، به تخریب اموال بیرون از محیط آموزشی مثل فضای سبز، صندلی اتوبوس‌ها و سینماها و آثار تاریخی و غیره نیز دست می‌زنند. این معضل علاوه بر هزینه‌های کلانی که صرف جبران آن می‌شود، موجب ناراحتی روحی و روانی مردم و مسئولان شده است. ازاین‌رو وندالیسم نه‌تنها به‌عنوان یک رفتار بزهکارانه بلکه به‌مثابه معضل یا مسئله‌ای اجتماعی در بسیاری از جوامع مطرح‌شده است.

وندالیسم عموماً پدیده‌ای جهانی است و اهداف وندال ها و عملکرد آنان بدون توجه به اینکه در چه کشوری می‌باشد بسیار شبیه است. هرساله در سراسر جهان، میلیون‌ها دلار صرف تعمیر و جایگزینی چیزی می‌شود که وندال ها کمر به نابودی آن‌ها بسته‌اند. به نظر جرم شناسان وندالیسم به عمل آسیب‌رسانی به اشیاء گفته می‌شود ولی خشونت به معنای صدمه رساندن به اشخاص است که مرز بین جرائم خرد مانند ندادن بلیط هنگام سوارشدن به وسایل نقلیه عمومی و یا آسیب رساندن به آن و اشکال جدی‌تر جنایت نظیر سرقت مسلحانه و یا قتل است. وندالیسم عمدتاً متوجه اموال و اشیاء است تا اشخاص و چنانچه متوجه شخص نیز باشد اموال فرد موردنظر است نه خود فرد.

وندالیسم ازجمله جرائمی است که کمتر مجازات حقوقی و کیفری در برداشته است. هنجارشکنی که ضمن ایجاد خسارت‌هایی برای دولت، مبین مشکلات مهم و بزرگ‌تر جامعه آتی است. با توجه به وضعیت جمعیت ایران که بیش از نیمی از جمعیت آن را جوانان تشکیل می‌دهند، این کشور ازجمله کشورهایی است که در معرض آسیب‌های اجتماعی زودرس، ازجمله پدیده‌ی وندالیسم است که بیشتر وندال ها نیز نوجوانان و جوانان هستند.

به‌ویژه آنکه این متغیر، در کشورهای درحال‌توسعه‌ای چون کشور ما، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و روزبه‌روز بر میزان و تنوع آن افزوده می‌شود. با توجه به اينكه نيروي انساني سالم و كارآمد و جذب سرمايه در حوزه توليد از محورهاي اساسي برنامه‌ریزی‌های توسعه محسوب مي‌شوند.

به‌طورکلی خرابکاری نه‌تنها به‌عنوان یک رفتار بزهکارانه بلکه به‌مثابه یک معضل یا مسئله اجتماعی در بسیاری از جوامع از سوی صاحب‌نظران و آسیب شناسان مطرح‌شده است. شواهد موجود گویای آن است که در دهه‌های اخیر نسبت به دهه‌های قبل، میزان بزهکاری جوانان ازنظر شدت و نوع، فزونی یافته است. ازاین‌رو، هرگونه تحقیقی که درباره توصیف و تبیین این مسئله اجتماعی صورت گیرد، مناسب و ضرورت آن قابل توجیه است.

کنترل‌پذیری آسیب‌های اجتماعی در هر جامعه‌ای شناخت علمی آن‌ها را برای پاسخ به پرسش‌های نظری، عملی و کاربردی از ایده‌ها و یافته‌های عملی تولیدشده در برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت و بلندمدت برای مقابله صحیح با آسیب‌های اجتماعی، درمان یا پیشگیری از گسترش و پیدایش آن‌ها ضروری و بااهمیت می‌سازد. لذا تا زمانی که علل و عوامل جرم‌زای اجتماعی شناخته نشود و فقط به محاکمه عمل مجرمانه، اکتفا شود نه فرد بزهکار درمان می‌شود و نه ریشه‌های جرم از جامعه کنده نخواهد شد، زیرا محکوم کردن فرد بزهکار، بدون شناخت شخصیت مجرم و عوامل اجتماعی – فرهنگی و ساختاری جرم‌زا، که مجرم را به این سمت سوق می‌دهد، به‌دوراز عدالت است.

وندالیسم برای بسیاری از افراد جامعه حتی برای اهل‌فن نیز ناشناخته است. نگاهی به آمار و ارقام بزهکاری‌ها و جرائم چندساله اخیر مراکز قضایی ایران، مارا به این واقعیت رهنمون می‌سازد که بزهکاری و رفتار خرابکارانه در بین نوجوانان، جوانان و دانش آموزان کشور، روند غیرطبیعی و فزاینده‌ای داشته است که آثار و نتایج آن بر سلامت عمومی جامعه تأثیر منفی دارد. پژوهش‌های متعدد در دنیا، نشان می‌دهد که بزهکاری نوجوانان – که شاخه‌ای از آن وندالیسم است – از چند جنبه مهم است. کودکان و نوجوانانی که گرفتار این مسئله اجتماعی می‌شوند، در اکثر موارد فرصت‌های جبران‌ناپذیری را  از حیث تحصیل و کار از دست می‌دهند. وجود چنین سابقه نامطلوبی در زندگی آینده آن‌ها تأثیر فراوان می‌گذارد و با توجه به پذیرفته نشدن آن‌ها در حلقه‌های درسی و کاری، قشری مطرود ازاین‌گونه افراد به وجود می‌آید که به‌نوبه‌ی خود مسئله را برای نسل‌های آینده تشدید می‌کند و باعث تباهی کودکان و نوجوانان بیشتری می‌شود.

توصیف رفتارهای وندالیستی نوجوانان

تبیین رفتارهای وندالیستی نوجوانان

همچنین در اینجا در پی پاسخ به سه پرسش خواهیم بود:

1- میزان رفتارهای وندالیستی نوجوانانچقدر است؟

2- عوامل اجتماعی مرتبط با رفتارهای وندالیستی نوجوانانکدام اند؟  

3- از میان عوامل اجتماعی مرتبط با رفتارهای وندالیستی نوجوانان، کدام عامل تعیین‌کننده‌تر است؟

حامیان پیشنهادیه:

بدون حامی